Phân tích hình tượng con sông Đà
Một trong những tác phẩm xuất hiện rất nhiều lần trong đề thi tốt nghiệp THPT các năm, “Người lái đò Sông Đà” là một tác phẩm trọng tâm trong môn ngữ văn lớp 12.
Để giúp các bạn có cái nhìn khái quát, học tốt môn ngữ văn lớp 12 cũng như đạt điểm tốt trong kỳ thi đại học, chúng ta cùng nhau tìm hiểu dàn ý phân tích hình tượng con sông Đà trong tác phẩm “Người lái đò Sông Đà” – Nguyễn Tuân.
Các bạn có thể tham khảo bài viết: Phân tích tác phẩm người lái đò trên sông Đà
Mở bài
Khái quát sơ lược về tác giả Nguyễn Tuân và tác phẩm:
Nguyễn Tuân là một nhà văn uyên bác, tài hoa, với phong cách nghệ thuật độc đáo ông yêu và theo đuổi cái đẹp trong suốt cuộc đời.
Tác phẩm “Người lái đò Sông Đà” là tác phẩm ngợi ca vẻ đẹp của con người và thiên nhiên nơi núi rừng Tây Bắc.
Hình tượng con sông Đà chính là “chất vàng mười đã qua thử lửa” của thiên nhiên, chính là cái đẹp mà ông luôn theo đuổi.
Thân bài
Hình tượng con sông Đà “hung bạo”
Con sông Đà được diễn tả với hình tượng đầy hung bạo và dữ tợn như con thủy quái, “dòng thác hùm beo”.
Không chỉ có những “bờ sông dựng vách thành” cao vút, heo hút mà còn cò lòng sông hẹp, “đúng giờ ngọ mới có mặt trời”, “vách đá .. như một cái yết hầu”, “đang mùa hè đi đò qua quãng ấy cũng cảm thấy lạnh”.
Trên mặt ghềnh Hát Loóng của con sông Đà với “nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió”, hình ảnh con nước, bờ đá, sóng xô gập ghềnh lúc nào cũng như “đòi nợ suýt” những người lái đò.
Ở Tà Mường Vát con sông Đà được miêu tả “có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông”, chúng “thở và kêu như cửa cống cái bị sặc nước”, khi thuyền đi qua đoạn nước “y như ô tô…cạp ngoài bờ vực”.
Không chỉ vậy, con sông Đà còn có trận đại thác đá. Từ xa âm thanh thác đá “réo gần mãi lại, réo to mãi lên”, thác đá được diễn tả với nhiều sắc thái khác nhau, khi “oán trách” lúc lại “van xin”, khi “khiêu khích”, khi “chế nhạo”, “rống lên như một ngàn con trâu…cháy bùng bùng” (nghệ thuật miêu tả đặc sắc lấy lửa tả nước vô cùng độc đáo). Khi đến gần, thác đá được nhân hóa, miêu tả với hình ảnh “nhăn nhúm”, “méo mó”, “hất hàm”, “oai phong”, “bệ vệ”. Thác đá không chỉ đầy mưu mẹo mà còn được Nguyễn Tuân miêu tả với những hành động như “mai phục”, “chặn ngang”, “canh”, “đánh tan”, “tiêu diệt”, sóng: “đánh khuýp quật vu hồi”, “đánh giáp lá cà”, “đòn tỉa”.
Trận địa “trùng vi thạch trận” được tác giả miêu tả đầy sự biến hóa linh hoạt: “Vòng đầu vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông”; “Vòng thứ hai này tăng thêm nhiều cửa tử để đánh lừa con thuyền vào”; “còn một trùng vây thứ ba nữa. Ít cửa hơn, bên trái bên phải đều là luồng chết cả.” gợi lên hình ảnh con sông Đà đầy mưu mẹo, nham hiểm và biến hóa khôn lường.
Hình tượng con sông Đà đầy chất “trữ tình”
Từ trên cao nhìn xuống, con sông Đà “”tuôn dài, tuôn dài như một áng tóc trữ tình … đốt nương xuân ”, màu sắc của con sông thay đổi vô cùng độc đáo theo mùa: mùa xuân có màu xanh ngọc bích, thu lừ lừ chín đỏ.
Niềm vui hân hoan của Nguyễn Tuân khi đi rừng lâu ngày bất ngờ gặp lại con sông được diễn tả “như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm”, “nối lại chiêm bao đứt quãng”, “như gặp lại cố nhân”. Con sông Đà như một “cố nhân”, có ánh sáng “loang loáng như trẻ con chiếu gương vào mắt”, như “nắng tháng ba Đường thi”, …
Con sông Đà còn có cảnh thiên nhiên xanh tươi mơn mởn, đầy tính thi vị: “bờ sông như một bờ tiền sử”, “hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”, thiên nhiên mơn mởn: lá ngô non, “con hươu thơ ngộ”, … làm con người ngây ngất như một “người tình nhân chưa quen biết”.
Dưới con mắt của một nhà văn luôn đuổi theo cái đẹp, con sông Đà trữ tình như một dải lụa mỏng manh, hiền hòa giữa núi rừng hoang sơ, hùng vĩ.
Kết bài
Nêu suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về hình tượng con Sông Đà
Tác phẩm được Nguyễn Tuân sử dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa, tưởng tượng độc đáo, thú vị để tạo nên một áng văn đẹp, ngợi ca vẻ đẹp nên thơ, kỳ vĩ nhưng không kém phần hung hiểm của thiên nhiên núi rừng Tây Bắc.
Các bạn có thể tham khảo thêm:
Làm thế nào để học tốt Ngữ Văn THPT